نتایج بزرگترین مطالعه ملی « بررسی شیوع دیابت و پیش‌دیابت و عوامل خطر آن در جمعیت
بزرگسال ایرانی» نشان می‌دهد 15 درصد افراد بالای 40 سال ایران، مبتلا به دیابت نوع دو و 25
درصد در مرحله پیش‌دیابت هستند و بر اساس پیش‌بینی‌ها شیوع این بیماری در کشور تا دو دهه
آینده به 25 درصد و پیش‌دیابت به 35 درصد می‌رسد.
تماشای ویدیو: آنچه باید درباره دیابت نوع دو در یک دقیقه بدانید
به گزارش وب‌سایت دکتر رضا ملک‌زاده دیابت نوع دو، یکی از انواع دیابت است که بیش از 90 درصد مبتلایان به دیابت را شامل می‌شود. این بیماری با وجود قابل پیشگیری بودن، بسیار شایع است و از جمله چهار بیماری اصلی در بین بیماری‌های مزمن غیرواگیر در جهان به شمار می رود.
افزایش 600 میلیون نفری مبتلایان به دیابت در جهان
بر اساس برآوردهای نتایج روند شیوع و درمان دیابت در جهان که 23 نوامبر 2024 در مجله بین‌المللی لنست منتشر شده و حاصل تجزیه و تحلیل 1108 مطالعه با 141میلیون شرکت‌کننده 18 سال و بالاتر از 200 کشور جهان طی سالهای 1990 تا 2022 است، 828 میلیون فرد بزرگسال در سال 2022 مبتلا به دیابت بوده‌اند که نسبت به سال 1990، افزایش 630 میلیون نفری را نشان می‌دهد.
بررسی شیوع دیابت نوع دو در ایران بر اساس نتایج مطالعه ملی
مطالعه ملی اپیدمیولوژیک انجام شده در بستر مطالعه ملی کوهورت پرشین، به سرپرستی دکتر رضاملک‌زاده که نتایج آن در مقاله‌ای تحت عنوان Nationwide prevalence of diabetes and pre-diabetes and associated risk factors among Iranian adults analysis of data from the PERSIAN cohort study در مجله معتبر بین المللی Diabetes Therapy منتشر شده است، میزان شیوع دیابت و پیش‌دیابت بر اساس سن، جنس، منطقه سکونت (شهری یا روستایی)، قومیت، وضعیت اقتصادی افراد،َ عوامل خطر اجتماعی-جمعیتی مرتبط با آن و میزان آگاهی از دیابت و کنترل قند خون در ایران» را بر روی 164هزار فرد 35 تا 70 سال از نژادهای مختلف ایرانی شرکت‌کننده در مطالعه ملی آینده‌نگر «کوهورت پرشین» از 18 منطقه جغرافیایی کشور که حداقل طی 9 ماه در منطقه خود سکونت داشته‌اند، در سالهای 2014 تا 2020 مورد بررسی قرار داده است.
مطالعه ملی «کوهورت پرشین» با 200 هزار مشارکت‌کننده از استانهای سراسر ایران، بزرگترین مطالعه ملی در زمینه شیوع و پیشگیری از بیماری‌های مزمن غیرواگیر و پیشگیری از مرگ‌های زودرس (زیر 70 سال) ایران است که به سرپرستی دکتر رضاملک‌زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران و با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، از یک دهه پیش تا کنون اجرا و تا زمان انتشار این گزارش، 674 مقاله از این مطالعه ملی، در مجلات معتبر بین‌المللی منتشر شده است.
ابتلای 15 درصد جمعیت بزرگسال ایران به دیابت و 25 درصد به پیش‌دیابت
به گفته سرپرست تیم تحقیقاتی مطالعه اپیدمیولوژیک حاضر در زمینه شیوع دیابت در ایران، یافته‌ها حاکیست 15درصد جمعیت بزرگسال بالای 40 سال ایران مبتلا به دیابت نوع دو (قند خون ناشتای مساوی یا بیش از 126 میلی گرم در دسی لیتر) و بیش از 25 درصد در مرحله پیش‌دیابت (قند خون ناشتای مساوی 100 تا 125 میلی‌گرم در دسی‌لیتر بر اساس معیارهای سال 2020 انجمن دیابت آمریکا ) هستند.
دکتر ملک‌زاده میزان شیوع دیابت و پیش‌دیابت در مردان ایرانی بزرگسال را نیز به ترتیب 13 و 27 درصد و در زنان 17 و 24 درصد اعلام کرد.
افزایش شیوع دیابت نوع دو به 25 درصد جمعیت بزرگسال ایران تا دو دهه آینده
محقق ارشد مطالعه، شیوع دیابت نوع دو و پیش‌دیابت در بزرگسالان ایران را به میزان نگران کننده‌ای در حال افزایش دانست و گفت: بر اساس برآوردهای مطالعه، شیوع دیابت نوع دو در افراد بالای 40 سال ایران طی دو دهه آینده، به 25 درصد (یک چهارم کل جمعیت) و پیش دیابت نیز به 35 درصد می‌رسد.
چه سنینی بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع دو و پیش‌دیابت هستند؟
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این که احتمال ابتلا به دیابت نوع دو و پیش دیابت با بالا رفتن سن به طور پیوسته افزایش می‌یابد، سنین 65 سال و بالاتر و 55 تا 64 سال را در صدر گروه‌های سنی در معرض خطر این نوع دیابت برشمرد و گفت: سن بالا، اضافه وزن و چاقی، شکم بزرگ، WHR بالا (یکی از شاخص های تن‌سنجی که نسبت دور کمر به لگن را اندازه‌گیری می‌کند) و برخی زمینه‌های قومی خاص، شانس ابتلا به دیابت و پیش‌دیابت را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد. همچنین شانس ابتلا به دیابت و پیش‌دیابت در جمعیت روستایی نسبت به شهری، در افراد دارای تحصیلات بالاتر و فعالیت بدنی زیاد و متوسط، کمتر است.
بی‌خبری 20 درصد بزرگسالان مبتلایان به دیابت نوع دو از ابتلا به بیماری
دکتر ملک‌زاده گفت: 80 درصد کل مبتلایان دیابت نوع دو در این مطالعه، از بیماری خود آگاهی داشته‌اند که نسبت آگاهی از ابتلا به دیابت در جمعیت مردان 77 درصد و در زنان 82 درصد بوده است. دیابت حدود 20 درصد افراد در مطالعه نیز تشخیص داده نشده بود.
محقق ارشد مطالعه افزود: آگاهی از ابتلا به دیابت، در بیماران مسن، دارای شکم بزرگ و WHR بالاتر، (در مقایسه با افراد با شاخص توده بدنی طبیعی)، در وضعیت اقتصادی بهتر، زنان و متاهلین بیشتر است.
به گفته وی مطالعه انجام شده نشان داده است کنترل قند خون با افزایش سن کاهش می یابد.
بیشترین شیوع دیابت نوع دو و پیش دیابت در مناطق ایران
وی در تشریج نتایج «شیوع دیابت نوع دو و پیش‌دیابت در مناطق مختلف ایران» نیز گفت: بیشترین و کمترین شیوع دیابت در ایران به ترتیب در یزد با 21 درصد و ارومیه با 8 درصد و بیشترین و کمترین شیوع پیش‌دیابت نیز در ساری و فسا مشاهده شد.
بیشترین شیوع دیابت و پیش‌دیابت در کدام اقوام ایران است؟
مجری اصلی مطالعه ملی کوهورت پرشین، همچنین به تشریح میزان شیوع دیابت نوع دو و پیش‌دیابت در بین اقوام مختلف ایرانی پرداخت و گفت: در مقایسه با قوم فارس به عنوان بیشترین جمعیت مورد بررسی در مطالعه، قوم‌های «بلوچ» و «زابلی» با شانس بالاتر ابتلا به دیابت مواجه بوده و «عشایر ترک» به طور قابل توجهی شانس پایین‌تری در ابتلا به دیابت داشتند. همچنین احتمال ابتلا به پیش‌دیابت در بین «عشایر عرب» بالاتر، و شانس ابتلا به پیش‌دیابت در قوم «عرب» هم به طور قابل توجهی پایین‌تر است.
سرعت بالای شیوع دیابت در ایران چالش جدی نظام سلامت در آینده !
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که بر اساس نتایج مطالعه ملی انجام شده، شیوع دیابت در ایران طی دهه‌های گذشته، بالاتر از تخمین‌های جهانی بوده است، نسبت به پیشروی نگران‌کننده این بیماری در کشور هشدار داد و گفت: اگر شیوع دیابت نوع دو در ایران به سرعت متوقف نشود، نظامت سلامت با مشکلات بسیار جدی‌تر عوارض این بیماری، از بروز سایر بیماری‌های پرخطر مرتبط با دیابت گرفته تا افزایش هزینه‌های کمرشکن آن برای مردم مواجه خواهد شد!
تعداد قابل توجهی از افراد مبتلا به دیابت نوع دو موفق به کنترل دیابت نمی‌‌شوند
به گفته دکتر ملک‌زاده، نکته مهم دیگر، کنترل کافی قند خون در افراد تحت درمان است؛ چرا که درصد قابل توجهی از افراد تحت درمان، به دلایل مختلف موفق به کنترل قند خون نمی‌‌شوند.
آگاهی‌هایی درباره بیماری دیابت نوع دو
بیماری دیابت نوع دو چگونه رخ می دهد؟
به گزارش وب‌سایت دکتر رضا ملک‌زاده، گلوکز منبع اصلی انرژی بدن است . بدن می‌تواند گلوکز بسازد، اما گلوکز از غذایی که می خوریم و عمدتاً از کربوهیدرات‌های موجود در غذا و نوشیدنی نیز به دست می‌آید. خون ما گلوکز را به تمام سلول‌های بدن می‌برد تا از آن برای انرژی استفاده کند. وقتی گلوکز در جریان خون قرار می گیرد، برای رسیدن به مقصد نهایی، به «انسولین » نیاز دارد. انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده (پانکراس) ساخته می‌شود و به گلوکز کمک می‌کند تا به سلول‌ها برسد و برای انرژی مصرف شود. اگر انسولین به اندازه کافی تولید نشود یا بدن به درستی آن را مصرف نکند، گلوکز در جریان خون انباشته و باعث افزایش قند خون می‌شود که به شکل حاد آن دیابت می‌گویند.
پیش دیابت چیست؟
پیش دیابت، قبل از دیابت رخ می‌دهد. در پیش دیابت، سطح گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی است اما به اندازه ای نیست که فرد، مبتلا به دیابت محسوب شود، هرچند که افراد مبتلا به پیش دیابت با خطر ابتلا به دیابت در آینده مواجه هستند.
شاخص قند خون ناشتا در افراد سالم، مبتلایان پیش دیابت و دیابت
شاخص قند خون استاندارد و متعارف ، بسته به جنسیت، سن و افراد سالم و مبتلا به دیابت متفاوت است. ممکن است پزشک معالج بر اساس شرایط بالینی بیمار، یک محدودهٔ قند خون خاص را در نظر گیرد؛ لذا باید توجه داشت که کنترل قند خون به منظور پیشگیری از بروز عوارض نامطلوب دیابت است و باید آن را با مشورت پزشک متخصص، در یک محدوده مناسب حفظ کرد. با این حال شاخص شناخته شده قند خون در افراد سالم، مبتلایان پیش دیابت و دیابت، شامل سطح گلوکز خون طبیعی در حالت ناشتا : 70 تا 100 میلی‌گرم در دسی لیتر ، گلوکز خون ناشتا در مرحله پیش دیابت: 100 تا 125 میلی‌گرم در دسی لیتر و گلوکز خون ناشتا در مرحله ابتلا به دیابت : بالاتر از 125 تا 199 میلی‌گرم در دسی لیتر است.
عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع دو کدامند؟
عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع دو شامل : اختلال تحمل گلوکز در بدن، سابقه خانوادگی و عوامل ارثی، سبک زندگی ناسالم، رژیم غذایی ناسالم (مصرف زیاد شیرینی‌جات، قندها، غذاهای پرکالری و کم فیبر)، پرخوری، اضافه وزن و چاقی بویژه چاقی شکمی، بی تحرکی، نداشتن ورزش منظم، فشار خون بالا و افزایش سن است.
دیابت نوع دو چه نشانه‌هایی دارد؟
افزایش یا کاهش طولانی مدت قند خون ناشتا، افزایش احساس گرسنگی زیاد، افزایش احساس تشنگی و خشکی دهان، احساس خستگی زیاد، سردردهای مداوم، کاهش یا افزایش وزن ناگهانی، درد پاها و احساس گزگز و بی‌حسی، احساس بی‌حسی در نوک انگشتان (نوروپاتی)، زخم‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند، تیرگی پوست و بروز لکه‌های سیاه روی پوست، اختلالات خلقی و بروز مشکلات اعصاب، اختلال در عملکرد جنسی، تکرر ادرار، عفونت‌های مجاری ادراری و مشاهده خون در ادرار، تاری دید و اختلالات بینایی تا حد نابینایی، از نشانه‌های دیابت نوع دو هستند و هر یک از این علائم ممکن است با پیشرفت بیماری تشدید شوند.
عوارض دیابت نوع دو چیست؟
هیپراسمولار هیپرگلیسمی HHS /: عارضه حاد دیابتی که معمولا در یک فرد مسن مبتلا به دیابت نوع دو اتفاق می افتد و شامل علائمی همچون چند هفته پرادراری، کاهش وزن، گیجی (کنفوزیون – کانفیوژن)، لتارژ و کما یا اغمای دیابتی می‌شود، بیماری های قلبی و عروقی، سکته‌های قلبی و مغزی، فشار خون بالا، نارسایی مزمن کلیوی، سرطان ها، سندروم پای دیابتی ، زخم پا و عفونت، اختلالات اعصاب: اختلال در سلامت روان، افسردگی و …، اختلالات جنسی، اختلالات بینایی، تاری دید و نابینایی در صورت عدم کنترل بیماری، مسایل مربوط به دهان و دندان و لثه‌ها و … از مهمترین عوارض بیماری دیابت نوع دو هستند.
دیابت نوع دو چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص دیابت با آزمایش‌های قند خون ناشتا، قند خون تصادفی، آزمایش تحمل گلوکز و هموگلوبین، AIC انجام می‌شود. انجام این آزمایشات بخصوص در افراد مواجه با عوامل خطر و با هدف پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت به شکل دوره ای، یا بنا بر ضرورت، در مبتلایان به دیابت، طی یک بازه زمانی مشخص با تشخیص پزشک معالج انجام می‌شود.
نکته مهم درباره دیابت این است که گاهی برخی افراد مبتلا از بیماری خود خبر ندارند ؛ چرا که علائم بیماری به تدریج ایجاد می‌شوند و به دلیل از دست رفتن علائم یا علائم اختصاصی، تشخیص دیابت ممکن است با تاخیر مواجه شود.
امروزه اندازه گیری قند خون، علاوه بر مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات تجویز شده، از طریق دستگاه‌های خانگی اندازه‌گیری قند خون نیز انجام می‌شود. این دستگاه‌ها به کاربران بویژه مبتلایان دیابت امکان می‌دهند تا به راحتی سطح قند خون خود را در فواصل ناشتا یا پس از صرف غذا، اندازه‌گیری کنند. برای استفاده از این دستگاه‌ها، فرد باید یک قطره خون از نوک انگشت خود بگیرد و آن را روی نوار تست قرار دهد. نتیجه معمولا در چند ثانیه نمایش داده می‌شود.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع دو چیست؟
علاوه بر رعایت سبک زندگی و رژیم غذایی سالم به همراه حفظ وزن مناسب، همه افراد بالای 40 سال بویژه افراد مواجه با عوامل خطر باید به طور دوره ای تست قند خون ناشتا بدهند. امروزه پیشرفتهای تکنولوژیکی، پایش مداوم گلوکز خون توسط خود افراد را امکانپذیر است.
دیابت نوع دو چگونه کنترل و درمان می‌شود؟
سنگ بنای کنترل و درمان دیابت نوع دو، رژیم غذایی سالم و پرهیز جدی از مصرف زیاد شیرینی‌جات و غذاهای چرب و پرکالری، خودداری از پرخوری و حفظ وزن طبیعی، داشتن فعالیت بدنی و ورزش منظم ، مصرف نکردن دخانیات از جمله تریاک، سیگار، قلیان و … است. درمان دیابت نیز با تجویز داروهای خوراکی کاهش‌دهنده قند خون توسط پزشک معالج و تزریق انسولین در برخی افراد مبتلا به دیابت برای کمک به کنترل سطح گلوکز خون صورت می‌گیرد. . از آن جایی که با افزایش سن احتمال کنترل دیابت کمتر می‌شود، بهتر است که این کنترل در سنین پایین‌تر صورت گیرد.
انتهای پیام