نتایج مطالعه ملی محققان علوم پزشکی ایران نشان می دهد حدود 11 میلیون بزرگسال ایرانی بر اساس «دستورالعمل جدید تعیین فشار خون بالا» به این بیماری مبتلا هستند و اجرای این دستورالعمل موجب کاهش بار سنگین بیماری فشار خون بالا برای نظام سلامت خواهد شد.

 

به گزارش وب‌سایت دکتر رضا ملک‌زاده، محققان علوم پزشکی ایران در یک مطالعه ملی تحت عنوان Prevalence, awareness, treatment, and control of hypertension based on ACC/AHA versus JNC7 guidelines in the PERSIAN cohort study که نتایج آن در مجله بین المللی Scientific Reports  از انتشارات Nature منتشر شده، به بررسی تاثیر اجرای دستورالعمل جدید تعیین فشار خون بالا و توزیع مجدد بیماران مبتلا و در معرض خطر این بیماری بر اساس گایدلاین 2017 انجمن قلب آمریکا (American Heart Association / AHA )  و کالج کاردیولوژی امریکا ( American College of Cardiology/  ACC) در ایران پرداخته اند.

 

در مطالعه حاضر که که به سرپرستی دکتر رضا ملک‌زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران و بر اساس داده‌های پایه مطالعه ملی اپیدمیولوژیک به صورت مقطعی و مبتنی بر جمعیت «کوهورت پرشین» طی سالهای 2014 تا 2020 ، با مشارکت 164 هزار شرکت‌کننده 35 تا 70 سال با میانگین سنی 50 سال از قومیت‌های مختلف ساکن 16 استان ایران انجام شده ، 55 درصد مشارکت‌کنندگان، زن، 71 درصد ساکن مناطق شهری و 21 درصد فاقد سواد بودند.

 

ابتلای حدود 11 میلیون ایرانی به فشار خون بالا

 

دکتر رضا ملک زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران و محقق ارشد مطالعه گفت: در کشورهای کم درآمد و حتی درآمد متوسط، نه تنها خبری از کاهش شیوع فشار خون بالا نیست، بلکه آمارها حاکی از افزایش دو برابری شمار مبتلایان به این بیماری طی سه دهه گذشته  است. نگرانی از این افزایش آمار وقتی بیشتر می‌شود که فشار خون بالا نقش بسیار مهمی در بروز بیماری های قلبی عروقی، سکته های قلبی و مغزی و بیماری‌های مزمن کلیوی دارد و جزو سه عامل اصلی مرگ‌های قلبی عروقی است.

 

وی افزود: با افزایش نگرانی‌ها از روند صعودی شمار مبتلایان فشار خون بالا، تعریف فشار خون توصیه شده در هفتمین گزارش کمیته ملی مشترک پیشگیری، تشخیص، ارزیابی و درمان فشار خون بالا /The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure (JNC 7) که در بین عموم پزشکان و متخصصان پرکاربرد است، در گایدلاین انجمن قلب آمریکا (American Heart Association / AHA )  و کالج کاردیولوژی امریکا ( American College of Cardiology/ ACC) که در سال 2017 منتشر شده، تغییر کرد و بر اساس آن آستانه فشار خون بالا، از بیش از 140/90 به بیش از 130/80 میلی‌متر جیوه کاهش یافت و پیش فشار خون سیستولیک که  قبلا بین 120  تا 139 و پیش فشار خون دیاستولیک که بین 80 تا 89 بود، به عنوان فشار خون بالا محسوب می شوند.

 

دکتر ملک زاده با اشاره به افزایش تدریجی اجرای دستورالعمل جدید تعیین فشار خون بر اساس «گایدلاین انجمن قلب آمریکا» و «کالج کاردیولوژی امریکا» در ایران، انجام مطالعه ملی درباره پیامدهای اجرای این دستورالعمل در کشور را ضروری دانست و درباره یافته های پژوهش حاضر گفت: بر اساس دستورالعمل قدیم تعیین فشار خون بالا (بیش از  140/90 میلی‌متر جیوه) در هفتمین گزارش کمیته ملی مشترک پیشگیری، تشخیص، ارزیابی و درمان فشار خون (JNC7) ،  6.5 میلیون فرد بزرگسال 35 تا 70 سال کشور به این بیماری مبتلا هستند؛  اما بر اساس دستورالعمل جدید (بیش از 130/80 میلی‌متر جیوه) منطبق با گایدلاین انجمن قلب و کالج کاردیولوژی امریکا AHA  / ACC ، شمار مبتلایان بزرگسال، 10.7 میلیون نفر برآورد می شود.

 

شیوع 37 درصدی فشار خون بالا در جمعیت بزرگسال ایران

 

محقق ارشد مطالعه، با بیان این که بر اساس دستورالعمل جدید تعیین فشار خون بالا ، در مجموع، 14 درصد ( بیش از 24 هزار نفر) به جمع مبتلایان فشار خون بالا اضافه شدند ، شیوع استاندارد شده  سنی – جنسی فشار خون بالا در جمعیت مورد مطالعه را بر اساس دستورالعمل قبلی تعیین فشار خون بالا،  22 درصد و بر اساس دستورالعمل جدید ، حدود 37 درصد اعلام کرد و گفت:  این میزان در مقایسه با دستورالعمل قبلی تعیین فشار خون،  14 درصد به صورت مطلق و 64 درصد به صورت نسبی،  بیشتر است.

 

رفع تفاوت جنسیتی در فشار خون بالا

 

به گفته وی، بر اساس دستورالعمل قدیم (JNC7) ، شیوع فشار خون بالا در بین زنان ، به طور قابل توجهی بیش از مردان در جمعیت مورد مطالعه است؛ اما بر اساس دستورالعمل جدید (ACC/AHA) ،  تفاوتی در شیوع فشار خون بالا بین دو جنس وجود ندارد. همچنین شیوع فشار خون بالا در بین افراد مسن هر دو جنس و صرف نظر از دستورالعمل قدیم و جدید افزایش نشان می‌دهد.

 

اهمیت شناسایی افراد در معرض خطر فاقد علائم خطر متابولیک، اما نیازمند مداخله دارویی

استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران در تشریح دیگر یافته‌های مطالعه افزود: از مجموع 14 درصد شرکت‌کنندگانی که بر اساس دستورالعمل  جدید، مبتلا به فشار خون بالا تشخیص داده شدند، عمده آنها  مردان جوان و زیر 55 سال تحصیل کرده بودند و نکته مهم آن که این افراد، کمتر عوامل خطر متابولیک، بیماری‌های‌های رایج مرتبط با فشار خون بالا و خطر 10 ساله حوادث عمده قلبی عروقی داشتند، با این حال، 31 درصد این افراد (4درصد کل شرکت‌کنندگان در مطالعه) نیازمند مداخله دارویی بودند. این یافته‌ها می‌تواند نشانگر اهمیت شناسایی افراد در معرض خطری باشد که در مراحل بعدی زندگی ، مستعد ابتلا به فشار خون بالا می‌شوند و باید در مراحل اولیه بیماری، شناسایی و مدیریت شوند.  بویژه آن که خطر مرگ و میرهای قلبی عروقی در مردان – عمدتا گروه های سنی جوان‌تر – بیش از زنان است.

 

بی خبری نیمی از بیماران از ابتلا به فشار خون بالا

 

دکتر فرید نجفی، استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و نویسنده اول مطالعه نیزبه نتایج تحقیق حاضر درباره میزان آگاهی افراد مورد بررسی از ابتلا به فشار خون بالا اشاره کرد و گفت: یافته های ما نشان داد نسبت آگاهی از ابتلا به فشار خون بالا در میان بزرگسالان مبتلا ، بر اساس دستور العمل قبلی  (JNC) ، 77درصد و بر اساس دستورالعمل جدید (ACC/AHA) ، 49 درصد است. در بین شرکت‌کنندگانی که به تازگی در طبقه‌بندی فشار خون بالا قرار گرفتند، تنها 3 درصد از ابتلای خود به بیماری آگاه بودند؛ همچنین  بر اساس دستورالعمل جدید تعیین فشار خون، آگاهی از ابتلا به بیماری در بین زنان و نیز افراد مسن بالاتر است.

 

تنها نیمی از مبتلایان فشار خون بالا تحت درمان قرار دارند

 

وی افزود:  نتایج مطالعه نشان داد بر اساس دستورالعمل جدید،  تنها نیمی (50درصد) از مبتلایان به فشار خون بالا در بین جمعیت مورد مطالعه، تحت درمان قرار داشتند، درحالی که این نسبت، بر اساس دستورالعمل قدیم، 82 درصد است. بعلاوه هیچ یک از شرکت‌کنندگانی که به تازگی در دسته فشار خون بالا قرار گرفتند، تحت درمان نبودند. در مقایسه، میزان درمان فشار خون بالا بر اساس دستورالعمل جدید، با افزایش سن بیشتر می‌شود. همچنین زنان بر اساس هر دو دستورالعمل قدیم و جدید تعیین فشار خون ، بیشتر تحت درمان قرار دارند.

 

فشار خون بالا در 46 درصد مبتلایان تحت درمان، کنترل نشده است!

 

نویسنده مطالعه حاضر افزود: یافته‌ها حاکیست میزان کنترل فشار خون بالا در میان «کل بزرگسالان مبتلا»، بر اساس دستورالعمل قبلی، 63 درصد و بر اساس دستورالعمل جدید ، 23  درصد است. در «افراد تحت درمان» نیز میزان کنترل فشار خون بالا، بر اساس دستورالعمل قدیم، 76درصد  و بر اساس دستورالعمل جدید 46درصد است. یافته‌های مرتبط با اجرای دستورالعمل جدید تعیین فشار خون همچنین نشان می‌دهد میزان کنترل فشار خون بالا در بین زنان بیش از مردان است؛ با این حال، کنترل فشار خون بالا با افزایش سن، در هر دو جنس کاهش می یابد.

 

افزایش دوبرابری مبتلایان فشار خون بالای درمان نشده نیازمند مداخله دارویی

 

دکتر نجفی همچنین گفت: بر اساس دستورالعمل قبلی فشار خون بالا، از بین بزرگسالان پرفشاری خون درمان نشده، بیش از 7 هزار شرکت کننده واجد شرایط درمان دارویی هستند، اما بر اساس دستورالعمل جدید، این میزان دو برابر شده و بیش از  15 هزار شرکت‌کننده نیازمند مداخله دارویی هستند. همچنین از مجموع افراد (24 هزار و 312) که در طبقه‌بندی مجدد فشار خون بالا قرار گرفتند ، 7 هزار و 671 نفر به مداخله دارویی نیاز داشتند.

 

تغییرات آماری حاصل از اجرای گایدلاین تعیین فشار خون بالا و علل آن

 

به گفته وی بر اساس یافته های این مطالعه، با اجرای دستورالعمل جدید تعیین فشار خون بالا، شاهد افزایش شیوع بیماری فشار خون بالا  (63 درصد)، افزایش میزان بی‌خبری مبتلایان از ابتلا به بیماری به دلیل کاهش آستانه فشار خون بالا، (37 درصد)، کاهش درمان بیماری (38 درصد)، کاهش کنترل فشار خون بالا در بزرگسالان مبتلا (63 درصد) و کاهش کنترل فشار خون بالا در مبتلایان تحت درمان (39 درصد) خواهیم بود؛ اما باید تاکید کرد که تفاوت‌های آماری دستورالعمل جدید نسبت به دستورالعمل قبلی تعیین فشار خون بالا و افزایش شمار مبتلایان و یا شیوع بیماری، به دلیل داشتن استانداردهای سختگیرانه‌تر دستورالعمل جدید، کاهش آستانه فشار خون بالا و بویژه ورود افراد بیشتر به طبقه‌بندی جدید فشار خون بالاست و با اجرای تدریجی دستورالعمل جدید، در نهایت، هم سطح اطلاع بیماران از ابتلا به بیماری فشار خون بالا و همچنین میزان درمان و کنترل بیماری فشار خون بالا در کشور بهبود خواهد یافت.

 

آیا اجرای دستورالعمل جدید تعیین فشار خون، بار اضافه بر سیستم بهداشتی ایران تحمیل خواهد کرد؟

 

دکتر ملک‌زاده، محقق ارشد مطالعه حاضر گفت: مطالعات کارآزمایی بالینی، مزایای کاهش آستانه  فشار خون  بالا از بیش از 140/90میلی‌متر جیوه به بیش از 130/80 میلی‌متر جیوه و تاثیر آن در «کاهش قابل ‌توجه حوادث عمده قلبی عروقی بویژه سکته‌های قلبی و مغزی با تشخیص زودهنگام بیمارانی که قبلا در دسته پیش فشار خون قرار داشتند» را اثبات کرده اند.

وی افزود: بر خلاف تصور کسانی که معتقدند اجرای دستورالعمل جدید فشار خون بالا سبب تحمیل افزایش بار بی‌فایده حاصل از مواجهه بالینی با فشار خون بالا و افزایش مداخلات دارویی، بر زیرساختهای سیستم سلامت می‌شود، باید تاکید کرد که بر اساس دستور العمل جدید طبقه بندی فشار خون، درمان دارویی ضد فشار خون بالا برای مبتلایان به فشار خون مساوی یا بالاتر از 130/80 میلی‌متر جیوه  – بویژه برای کسانی که در معرض خطر بالا (سابقه حمله‌های ایسکمیک گذرا و سکته های قلبی و مغزی) قرار دارند – آغاز می‌شود. بنابراین در دستورالعمل جدید تعیین فشار خون، همه بزرگسالانی که در یکی از مراحل طبقه‌بندی جدید بیماری قرار گرفته‌اند، نیاز به درمان دارویی ندارند و کمتر از یک سوم افراد تازه تشخیص داده شده، مبتلا به فشار خون بالا و عمدتا گروه‌های مسن نیازمند مداخله دارویی هستند. بر همین اساس با اطمینان می‌توان گفت دستورالعمل جدید ، استفاده از داروهای فشار خون را در میان اغلب افراد بررسی شده، افزایش نمی‌دهد و اتفاقا در مقایسه با دستور العمل قبلی، عمده مسوولیت‌ها  متوجه پیشگیری از بیماری فشار خون بالا با مداخلات غیردارویی و از طریق آگاهی‌رسانی به مردم، اصلاح سبک زندگی و بویژه کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی است.

 

به گفته محقق ارشد مطالعه، در واقع، شباهت‌های بین دستورالعمل‌های قدیم و جدید تعیین فشار خون بالا، به نسبت تفاوت‌ها بسیار بیشتر است. تفاوت اصلی ، تمرکز بر تعریف مرحله یک  فشار خون در دستورالعمل جدید است. البته دستیابی به نتایج قطعی‌تر در این بحث و این که آیا اجرای دستورالعمل سختگیرانه تر در طبقه‌بندی سطوح فشار خون، به ویژه در کشورهای کم درآمد و متوسط با منابع محدود، مقرون به صرفه است یا خیر؟ نیازمند انجام مطالعات طولانی‌مدت در مقیاس بزرگتر است تا به برخی مسائل حل نشده پاسخ کامل دهند.

 

کاهش بار سنگین فشار خون بالا با اجرای دستورالعمل جدید

 

دکتر ملک‌زاده تاکید کرد: گایدلاین جدید تعیین فشار خون به طور قطع، گام مهمی برای کنترل فشار خون است و از بار سنگین این بیماری به عنوان عامل خطر بیماری های قلبی عروقی ، سکته های قلبی و مغزی  ، بیماری های مزمن کلیوی از دوش نظام سلامت کشور خواهد کاست.

 

اجرای تدریجی دستورالعمل جدید تعیین فشار خون بالا در ایران

 

استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین تاکیدکرد: دستورالعمل قبلی فشار خون بالا (JNC7) هنوز یک راهنمای پرکاربرد برای سنجش، کنترل و درمان فشار خون در ایران بویژه در میان پزشکان عمومی مناطق دوردست است؛ اما بررسی ها نشان داده است که طی چند سال گذشته روند استفاده از دستورالعمل جدید در ایران روبه افزایش است و پیش‌بینی می‌شود دستورالعمل جدید جهانی در بین پزشکان ایران به تدریج مقبول و رایج شود ؛ چرا که پیشگیری اولیه برای حفظ سطح بهینه فشار خون حتی در بزرگسالان فاقد عوامل خطر رایج بیماری‌های قلبی عروقی یک ضروت غیرقابل انکار است.

 

انتهای پیام